Miasto na przełomie wieków

26 maja 201824 maja 2018 Artur Lawrenc 0 Comments

A dokładnie na przełomie wieków XIX i XX oraz w pierwszych latach wieku XX. To z tego okresu pochodzą kartki pocztowe, które składają się na wydany właśnie drugi tom serii „Nowa Sól na dawnej kartce pocztowej”. Można już go kupić w Muzeum Miejskim

Tegoroczna publikacja (druga w serii) nosi podtytuł „Obraz miasta” (wcześniej były „Motywy odrzańskie”), a jej celem było ukazanie pocztówek prezentujących Nową Sól zarówno w ogólnych, panoramicznych ujęciach, jak też np. na zdjęciach z lotu ptaka.

– Ujęcia wykonywane z wysokości były bardzo popularne na początku XX wieku. Najczęściej wykonywano je np. z wież kościelnych, z młyna przy dzisiejszej ul. Zaułek, z wieży ratusza i dachów nowo wybudowanych kamienic. Mamy też pocztówkę na podstawie zdjęcia zrobionego na wieży ciśnień przy ulicy Wojska Polskiego – zdradza Tomasz Andrzejewski, dyrektor Muzeum Miejskiego w Nowej Soli. – Tylko nieliczne fotografie faktycznie wykonano z powietrza – Lufthansa w latach 20. i 30. dokonywała oblotu Niemiec wykonując zdjęcia sprzedawane producentom kartek pocztowych – dodaje dyrektor.

W dalszej części katalogu znajdują się pocztówki pokazujące nowosolski przemysł i obiekty użyteczności publicznej, jak szkoły, budynki urzędowe i szpital. Ostatni rozdział poświęcony jest budynkom sakralnym.

Najstarsza zamieszczona w publikacji pocztówka pochodzi z 1897 roku, otwiera katalog. Kartkę wykonano tradycyjną litograficzną metodą, jeszcze bez kolorowych elementów. Dopiero w kolejnych latach fotografia wyparła tak powstające pocztówki.

– Bardzo interesujące są ujęcia zmieniającego się na przełomie XIX i XX w. obszaru między obecną ul. Zjednoczenia a Gimnazjalną wykonane z dachu fabryki nici. Wiele z nich pozwala identyfikować czas powstania niektórych budowli. Ciekawostką jest też pocztówka z Placu Strzeleckiego, miejsca, które ponad sto lat temu tętniło życiem, a obok którego mieściła się siedziba Ligi Obrony Kraju. Dziś znajduje się tam Park Krasnala, a kiedyś organizowano tam festyny, wesołe miasteczko, był tam plac zabaw – wspomina T. Andrzejewski.

Kolejny unikat to pocztówka z wieżą strażacką stojącą przy dzisiejszej ulicy Żwirki i Wigury, o której istnieniu muzealnicy wiedzieli, ale bez tej pocztówki nie mogli ustalić, gdzie wieża stała. W katalogu jest też pocztówka z błędem – lustrzane odbicie ul. Moniuszki, na której ratusz znajduje się po prawej, a nie lewej stronie dzisiejszej siedziby jednego z banków.

– Pocztówki ciągle dostarczają nam nowych informacji o mieście, ciągle pojawiają się nowe wzory. Ostatnio otrzymaliśmy np. kartkę z wizerunkiem dopiero co oddanego do użytku mostu kolejowego w Stanach. Na zdjęciu widać jeszcze drewniane rusztowania, rowery pracowników oraz Dom Odrzański i fragment zabudowy kolonii Borki. Już sam fakt pokazania mostu jest bardzo ciekawy, bo do tej pory nie było takiej pocztówki w naszych zbiorach – mówi dyrektor.

Po pocztówkach odrzańskich i miejskich kolejne odsłony katalogu zaplanowane na lata 2019-20 będą poświęcone nowosolskim ulicom. Tomem piątym, ostatnim, ma być zbiór pocztówek uzupełniający wszystkie poprzednie, bo – jak mówił T. Andrzejewski – kolekcja ciągle się powiększa. Muzeum kupuje i otrzymuje od darczyńców rocznie od 30 do 50 pocztówek.

Tom drugi katalogu można kupić w muzeum w cenie 25 zł.