Średniowiecze a współczesność. Wystawę w muzeum obejrzysz do maja

11 lutego 20238 lutego 2023 Mariusz Pojnar 0 Comments muzeum nowa sól, średniowiecze, tomasz andrzejewski

W piątek 3 lutego w nowosolskim muzeum została otwarta wystawa „Dziedzictwo kulturowe średniowiecza w powiecie nowosolskim”. Można ją podziwiać do maja

Tematykę wystawy, która co ciekawe powstała już w 2018 roku, przybliżył dyrektor muzeum dr Tomasz Andrzejewski, podkreślając wielość śladów średniowiecznej historii widocznych w architekturze, sztuce, a przede wszystkim w układach urbanistycznych miast i wsi powiatu nowosolskiego.

– Pod może trochę skomplikowanym tytułem wystawy kryje się próba odpowiedzi na bardzo proste pytanie: ile zostało współcześnie po epoce, którą mamy za sobą jakieś 500 do 600 lat wstecz? – zapytał na wstępie wernisażu dr Andrzejewski. Okazuje się, że odpowiedź jest bardzo zaskakująca. Nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele.

Świątynie

Najbardziej oczywiste przykłady to świątynie, do których wierni udają się na nabożeństwa. Z wyjątkiem Nowej Soli, która ze średniowieczem nie ma nic wspólnego, bo powstała jakieś 50 lat po zakończeniu tej epoki.

– Niewiele jest zabytków tzw. kultury materialnej w postaci wyposażenia tych świątyń. Barok, bardzo piękne epoka w historii, odegrała dosyć destrukcyjną rolę, jeśli chodzi o zachowanie elementów wyposażenia z przeszłości. Ale mamy na terenie powiatu w kilku kościołach wręcz perełki gotyckiej sztuki sakralnej. Wymienię tu m.in. kościół pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku, gdzie zachował się wspaniały ołtarz tzw. Mistrza z Gościeszowic – opowiadał Andrzejewski.

Innym takim obiektem jest kościółek pw. św. Michała w Popęszycach. Jak przekonywał autor wystawy, „znawcy historii wchodząc do środka zrobią wielkie wow”. Zachował się tam oryginalny późno gotycki ołtarz szafiasty, niestety jest zdekompletowany. Dla ludzi poszukujących tego, co zostało ze średniowiecza, to prawdziwy rarytas. Największą świątynią gotycką na terenie powiatu jest kościół farny w Kożuchowie.

Krzyże, zamki, rezydencje

Na terenie powiatu są też inne elementy związane ze średniowieczem. To tzw. krzyże pokutne. Uznawane są za pamiątkę dawnego prawa średniowiecznego. Niektóre są mniej, inne bardziej wyeksponowane, ale cieszą się dużym zainteresowaniem badaczy.

Jak podczas wernisażu podkreślał dyrektor muzeum, mamy tylko jeden przykład krzyża, „do którego można dorobić historię”. Jest zlokalizowany w Gołaszynie. – Jest wzmianka z 1438 roku, że doszło tam do zabójstwa i ukarany przez księcia zabójca prawdopodobnie był zmuszony do ufundowania tego krzyża jako znaku pokuty lub też pojednania z rodziną człowieka, który został zabity – mówił Andrzejewski.

Na terenie powiatu znajdziemy także średniowieczne zamki i rezydencje. Najważniejszy obiektu tego typu to Zamek Książęcy w Kożuchowie, który był przebudowywany w następnych epokach, ale gotyk jest tam dostrzegalny w wielu elementach.

Podobnie jest z gotyckim wyposażeniem zamku w Borowie Polskim, wzmiankowanym już w 1391 roku. Niestety dziś to ruina.

Układ miejscowości

To, co najważniejsze z tej epoki, co bezpośrednio wpływa na nasze życie, to układ przestrzenny miejscowości. Nowe Miasteczko, Kożuchów, Bytom Odrzański i Otyń – te rynki z ratuszami, uliczkami, drogami wokół murów to nic innego jak pozostałości po średniowieczu. Podobnie jest z układem wsi, przez które przejeżdżamy na co dzień.

– Konkluzja jest taka: średniowiecze jest nadal obecne w naszej przestrzeni publicznej, urbanistycznej, sakralnej, czasami może i w przestrzeni mentalnej oraz społecznej. Dziś jest fascynującą epoką, co widać po turniejach rycerskich czy grupach rekonstrukcyjnych. Więc ta epoka jest nadal wśród nas, choć może brakuje trochę rycerskości, ale zawsze można nad tym popracować – powiedział Tomasz Andrzejewski.

Wystawę można zwiedzać do maja. „Grupy szkolne i przedszkolne zapraszamy do korzystania z programu edukacyjnego dedykowanego tej ekspozycji” – informują muzealnicy.

Elementy ekspozycji powstały dzięki współpracy z Muzeum Archeologicznym Środkowego Nadodrza w Świdnicy i Centrum Kultury Zamek w Kożuchowie.

E-WYDANIE TYGODNIKA KRĄG